14 - 09 - 2010: OPEC tròn 50 tuổi

Ngày 14/9/2010 là ngày Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ [You must be registered and logged in to see this image.](OPEC) tròn 50 năm tuổi. Trải qua nửa thế kỷ, OPEC ngày càng có ảnh hưởng lớn đối với thị trường nhiên liệu hóa thạch thế giới, bất chấp tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo ngày càng cao.

Được 5 nước sản xuất dầu mỏ lớn của thế giới là Iraq, Iran, Kuwait, Saudi Arabia và Venezuela sáng lập tại một hội nghị ở Baghdad vào ngày 14/9/1960, nhiệm vụ ban đầu của OPEC là kiểm soát sản lượng dầu thô nhằm tăng doanh thu cho các nước thành viên. Hiện thời, số thành viên của OPEC đã lên đến 12 nước, chiếm tới 40% tổng sản lượng dầu thế giới và nắm giữ hơn 3/4 trữ lượng dầu thế giới.

Francis Perrin, nhà phân tích của Petrole et Gaz Arabes, khẳng định vượt lên những khác biệt về địa chính trị, OPEC vẫn trụ vững trên trường quốc tế do luôn duy trì mối quan hệ gắn bó ràng buộc, trên cơ sở nền kinh tế các nước lệ thuộc vào nguồn doanh thu từ dầu mỏ. Ngay từ những năm mới thành lập, OPEC đã gây ấn tượng với thế giới bằng việc cắt giảm sản lượng, đẩy giá dầu tăng chóng mặt sau các sự kiện chính trị quan trọng như cuộc xung đột giữa các nước Arập và Israel và cuộc Cách mạng ở Iran. Tuy nhiên, chỉ ít năm sau, tổ chức này đã phải đối mặt với cuộc cạnh tranh gay gắt khi các nước sản xuất dầu mỏ ngoài OPEC nổi lên sau khi việc khai thác dầu thô ở Biển Bắc thu được kết quả. Vào thời điểm đó, Nga trở thành nước sản xuất dầu quan trọng, có thể cạnh tranh với một số thành viên của OPEC như Nigeria và Qatar.

Trong những năm gần đây, sự cạnh tranh này càng trở nên khốc liệt hơn, trong khi các nhà sản xuất dầu mỏ thế giới đang phải đối mặt với nhu cầu năng lượng sạch và tái sinh ngày một cao do những lo ngại về biến đổi khí hậu và giá dầu thô tăng. Tuy nhiên, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) Nobuo Tanaka vẫn lạc quan nhận định trong 5-10 năm tới, thị trường dầu thô thế giới sẽ tiếp tục lệ thuộc vào OPEC do sản lượng khai thác của các nước ngoài tổ chức này đang giảm sút. Trước đó, tại Diễn đàn Năng lượng Quốc tế (IEF) lần thứ 12, được tổ chức tại Cancun (Mexico) hồi tháng 4/2010, các nhà sản xuất và tiêu thụ dầu mỏ thế giới cũng khẳng định nhiên liệu hóa thạch sẽ vẫn chiếm ưu thế trên thị trường năng lượng thế giới trong vài thập niên tới.

Thực tế trong thời gian qua, giá dầu mỏ trên thị trường thế giới luôn duy trì ở mức cao (khoảng 70-80 USD/thùng). Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, căng thẳng địa chính trị đã đẩy giá dầu thô lên mức kỷ lục trên 147 USD/thùng. Thế nhưng "bão" tài chính đã đảo chiều xu thế này và khiến giá dầu rớt xuống còn 33 USD/thùng. Trong tình cảnh đó, các nước thành viên OPEC đã lần đầu tiên buộc phải cắt giảm tới 20% sản lượng.

Trong một tuyên bố nhân kỷ niệm 50 năm thành lập OPEC, Tổng Thư ký Abdalla Salem El-Badri nhấn mạnh OPEC luôn hiểu rõ việc đảm bảo thị trường dầu mỏ ổn định và bền vững luôn là lợi ích lớn nhất. Lợi ích này không chỉ dành cho các nước sản xuất dầu mỏ - có nguồn doanh thu phụ thuộc nặng nề vào nhiên liệu hóa thạch nhằm phát triển kinh tế, mà còn dành cho mọi khách hàng - đối tượng luôn được đảm bảo rằng dầu thô được cung cấp với mức giá hợp lý và công bằng. Do đó, trong thời gian tới, khi nhu cầu dầu mỏ ngày càng tăng, sản lượng sản xuất dầu của OPEC cũng sẽ tăng mạnh, đặc biệt khi tình hình tại Iraq dần đi vào ổn định. Hiện Iraq đang tìm cách nâng sản lượng lên 12 triệu thùng/ngày trong vòng 6 năm tới, từ mức 2,5 triệu thùng/ngày hiện nay. Điều này có thể đưa Iraq trở thành nước sản xuất dầu mỏ lớn thứ 2 của OPEC sau Saudi Arabia.

Với những lý do lạc quan trên, các thành viên OPEC hoàn toàn có thể vững tin vào một tương lai tươi sáng hơn.